ٿرڙو ٽڪري ۽ پٿرن تي اڪريل قديم لکت
سنڌ ساڻيھه قديم دؤر ۾ تھذيب، تمدن، ثقافت، علم ۽ ادب جي لحاظ کان گهڻو شاهوڪار رهيو آهي. اهڙيون گهڻيون ئي شاهديون اڄ به قديم آثارن جي شڪل ۾ هنڌين ماڳين موجود آهن. قديم آثارن جي لحاظ کان سنڌ، دنيا جي اُنهن چند ملڪن مان هڪ آهي، جتي نه رڳو گهڻا هنڌ آهن، پر آڳاٽي ۾ آڳاٽا ماڳ به آهن ته سنڌو تھذيب جي دؤر ۽ پوءِ وارن ماڳن جا آثار به آهن. اڄ به موهن جي دڙي جي آثارن مان مليل هتي جي ماڻهن جي رهڻي ڪھڻي، اڏاوت ۽ آڳاٽي لکت ڏسي دنيا حيران آهي. سنڌ جي بنھه قديم ماڳن ۾ ٿرڙو (بُٺي/ٽڪري) به هڪ اهم ماڳ آهي، جتي پٿر جي دؤر کان وٺي مختلف آڳاٽن دؤرن جا نه رڳو آثار پکڙيا پيا آهن، پر هتي پٿرن تي اُڪريل قديم لکت به چِٽي موجود آهي.
سنڌ جي ڇوڙ وارن پٽن جي ويجهو، سنڌوءَ جي آڳاٽي اولهائين وهڪري جي وچ ۾ گُجي جي ويجهو، ٿوري گهٽ مستطيل بيھڪ رکندڙ هيءَ ٽڪري بناوت ۽ پٿر جي نموني جي لحاظ کان بنھه مختلف آهي. مڪلي ٽڪريءَ جي ويجهڙ ۾ ننڍيون وڏيون ٽڪريون ته ٻيون به آهن، پر هيءَ ٽڪري ٻين سڀني ٽڪرين کان گهڻو مختلف آهي، ڇاڪاڻ ته هِن ٽڪريءَ جي سڄي مٿاڇري تي گهڻي آڳاٽي انسان جا اڻڳڻيا ڇڏيل نشان پکڙيا پيا آهن. قديم آثارن جي ماهرن موجب هن ٽڪريءَ تي
%20%DA%A9%D9%8A%20%DA%8F%D9%8A%D9%86%D8%AF%D9%8A..jpg "ڊاڪٽر محمدعلي مانجهي، پنھنجو ڪتاب، سنڌ جا قديم سامونڊي بندر محترم غلام علي برهماڻيءَ (اسپيشل سيڪريٽري ايجوڪيشن) کي ڏيندي.")