ريسرچ جرنل سنڌي ٻولي ڊسمبر 2021 ع جو ڊاڪٽر مانجهيءَ پاران ايڊيٽوريل

ساڻيھ جي سينگارَ ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ جي ياد ۾ ڊاڪٽر محمد علي مانجھي (چيئرمين سنڌي لينگويج اٿارٽي) پاران اظهارِ خيال

ساڻيھ جي سينگارَ ”ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ“ جي ياد ۾، ڊاڪٽر محمد علي مانجھي (چيئرمين سنڌي لينگويج اٿارٽي) پاران ٻه لفظ

ڌرتي ڌڻين کي خبردار ڪندڙ خداداد چانڊيو

   هُئِج هوشيار خبردار

ڌرتي ڌڻين کي خبردار ڪندڙ خداداد چانڊيو

 ڊاڪٽر محمد علي مانجھي 

روزنامي سنڌ ايڪسپريس جي ”سنڊي ميگ“ (2 آڪٽوبر 2016) ۾ ڇپيل مضمون 

.

       جياپي جي مڙني وسيلن سان مالا مال، سک، سرهائي ۽ سڀيتا جي لحاظ کان شاهوڪار ملڪ سنڌ هزارين سالن کان بُکين ۽ هوسي قومن جي بد نگاهن ۾ رهيو آهي. حملي آور هُن هجن يا سٿيا، چيني هجن يا يوناني، عرب هجن يا عراقي، تُرڪ هجن يا تاتاري، منگول هجن يا ازبڪ، غوري هجن يا خلجي، تيمور هجن يا تغلق، ارغون هجن يا ترخان، هراتي هجن يا فراتي، ڪابلي هجن يا قنڌاري، دهليءَ جا مغل ۽ ان جا درٻاري هجن يا ايران جا ابدالي ۽ نادري، واگهيرا هجن يا پورچوگيز، فرينچ هجن يا فرنگي (انگريز)، هلائون، حملا ۽ قبضا هڙئي ڪندا رهيا آهن.

ڏاڍن (انگريزن) کي ڏاريندڙ، چاڪر خان جوکيو (Chakar Khan Jokhio)

ڏاڍن (انگريزن) کي ڏاريندڙ،
چاڪر خان جوکيو (Chakar Khan Jokhio)

ڊاڪٽر محمد علي مانجهي

             

سنڌ جن پنھنجي سورهيه سپوت پٽن تي فخر محسوس ڪري ٿي، انھن مان چاڪر خان به آهي. سنڌ ساڻيھه جو هن سورهيه، پھلوان، ارڏي ۽ غيرتمند پٽ اندازي موجب اوڻهين صديءَ جي پھرئين ڏهاڪي ۾ سنڌ جي (قديم) جوکيا قبيلي جي شخص دوست علي جوکيي جي گهر ۾ جنم ورتو. روايتن مان معلوم ٿئي ٿو ته انگريزن جڏهن سنڌ ملڪ تي قبضو ڪيو، تڏهن سندس عمر لڳ ڀڳ ٽيھارو کن سال مس هوندي. ان زماني ۾ انگريزن سان سنڌ جا ماڻهو پنهنجي وطن جي بچاءَ جي جنگ وڙهي رهيا هئا. انهن بيشمار ڌرتيءَ جي حلالي پٽن ۾ چاڪر خان جو نالو نمايان ۽ اڄ به اسان لاءِ اتساهه جو سبب آهي.

سنڌ جو حلالي پٽ مريد جت - The Real Son Of The Sindh- Mureed Jutt

سنڌ جو حلالي پٽ مريد جت

The Real Son Of The Sindh - Mureed Jutt

 ڊاڪٽر محمد علي مانجھي

گھگھيليءَ جي گارتان، ڪريان ڪٽاريءَ گهاءُ،

مرزا صالح ماريان،ٻي نه ڪـــــــــريان ڪاءِ،ِ

هيءُ بيت نه  رڳو خوبصورت ۽ فڪري لحاظ سان اعليٰ مقصد رکندڙ آڳاٽي شاعري آهي پر سنڌ جي هڪ حلالي پٽ جو پنھنجن ننگن جي حفاظت ڪرڻ ۽ مٿن هٿ کڻندڙ ظالمن مان ڇوٽڪارو ڏيارڻ لاءِ هماليا کان هزارين ڀيرا سگهارو وچن آهي. هيءُ بيت سنڌ ۽ سنڌي قوم سان سچائيءَ جي وچن جو هڪ اعلٰيٰ انداز ۽ مثال آهي. مٿيون سون سَرکيون سٽون سنڌ جي صدين جي تاريخ جي سچائيءَ جي اها صدا آهي، جيڪا اڄ به سنڌ جي آزاد فضائن جي بيدار ڪندڙ گونج آهي ۽ رهندي. هيءُ بيت قومي غيرت، سچائي ۽ وفا جو اهو اعليٰ درس آهي جيڪو اسان ۽ اسانجي نسلن لاءِ اُتساهه آهي ۽ رهندو. هي بيت سنڌ جي تاريخ، ثقافت ۽ قومي غيرت جو دستاويز آهي. هيءُ بيت سنڌ وطن جي سچي سپوت مريد بلوچ جو سنڌ جي ننگن سان اهو وچن آهي، جنھن تي اسين جيترو به فخر ڪريون سو ٿورو آهي.

سنڌ جو هڪ وساريل سورهيه: ليمون پاتڻي

سنڌ جو هڪ وساريل سورهيه: ليمون پاتڻي

ڊاڪٽر محمد علي مانجھي

سنڌ ساڻيهه هر دور ۾ گھڻائي اهڙا غيرتمند ۽ بهادر ماڻهو پيدا ڪيا آهن جن تي جيترو به فخر ڪجي سو گھٽ آهي. ننگر ٺٽي جي قديم علائقي جو ليمو پاتڻي به اهڙن انسانن مان هڪ آهي، جنهن وڏي ڄمار ۾ هوندي به نه رڳو پاڻ ملهايو پر سندس ڪردار اڄ به اسان لاءِ اتساهه جو سبب آهي. سندس چيل آخري هيٺيان لفظ جڏهن جھونا ٻڌائيندا آهن تڏهن سچ پچ لڱن جا وار ڪانڊارجي پوندا آهن.

  ”ابا! منهنجو موت سجايو ٿيو، جو آئون ته هُونئن ئي مرڻ ڪنڌيءَ تي هئس.... چڱو ٿيو، جو ٻن گورن (انگريزن) کي ته پورو ڪيم، جيڪي هتي الائي ڪهڙا هاڃا ڪن ها... پر... هُن غدار مان به جند سدائين لاءِ ڇُٽي پئي....“(1)

سنڌ تان سر گھوريندڙ هوشو

سنڌ تان سر گھوريندڙ هوشو

ڊاڪٽر محمد علي مانجھي

       سنڌ تي ڌارين جي حملن جي تاريخ ڏاڍي آڳاٽي آهي. معلوم ٿيل تاريخ موجب سُکاري سنڌ تي ڌارين جون ڪاهون مختلف وقتن تي هزارين سالن کان ٿينديون رهيون آهن. عربن جي حملي، قبضي ۽ ڪافي سال حڪمراني ڪرڻ کانپوءِ وري سنڌي ماڻهو آزادي ۽ پنهنجي ملڪ تي حڪمراني ڪرڻ ۾ ڪامياب ٿي ويا تنهن کان پوءِ سنڌ ۾ پنج ڇھ سوء سال سنڌ جي ماڻهن پنهنجي ملڪ تي حڪمراني ڪئي

سائينداد ڪلمتي ۽ سندس ساٿي

سائينداد ڪلمتي ۽ سندس ساٿي

ڊاڪٽر محمد علي مانجهي

ڇھ ماهي تحقيقي جرنل ”بلاول“ جي  (جنوري - جون 2010) واري اشاعت ۾ ڇپيل مضمون جو عڪس 

      سنڌ ڪيترائي سورهيه ۽ سپوت پيدا ڪيا آهن، جن ساڻيهه جي سلامتيءَ لاءِ آخري پساهن تائين جهيڙيو آهي. جن پنهنجي ديس جي دنگ ۽ ننگ جي تحفظ لاءِ سر ڏيئي ساک بچائي آهي. سائينداد ڪلمتي ۽ سندس ساٿي به اهڙن عظيم انسانن مان هئا جيڪي وطن تي سر ڏيئي سرها ٿيا.

دولھ دريا خان جو ڪوٽ ۽ حويلي (Dollah Darya Khan - The Real Hero Of Sindh)

دولھ دريا خان جو ڪوٽ ۽ حويلي

(Dollah Darya Khan - The Real Hero Of Sindh) 

ڊاڪٽر محمد علي مانجهي

سنڌ ساڻيھ جو سپوت، وطن دوست، داناءُ ۽ دلير دولھ دريا خان شهيد، سنڌ جي هاڪاري حاڪم ڄام نظام الدين عرف ڄام نندي سمي جو وزيراعظم ۽ سپھ سالار هو. ڄام نندي کي شروع ۾ پُٽاڻو اولاد ڪونه هو، تنهنڪري هن دريا خان کي پُٽيلو ڪري پاليو. پهرين هو لکمير جو ملازم هو، جنهن کان ڄام نندي ورتو.