ڊاڪٽر مانجهيءَ جو ريسرچ جرنل ڪينجهر (2024ع) ۾ ڇپيل مقالو `سنڌي ٻوليءَ جو وينجهار اساسي شاعر لطف الله قادري´

 ڊاڪٽر مانجهيءَ جو ريسرچ جرنل ڪينجهر (2024ع) ۾ ڇپيل مقالو سنڌي ٻوليءَ جو وينجهار اساسي شاعر لطف الله قادري

https://sujo.usindh.edu.pk/index.php/Keenjhar/article/view/6828/4424

 سنڌي ٻولي تحقيقي جرنل 2020ع  تي ڊاڪٽر مانجهيءَ جو ايڊيٽوريل

 ريسرچ جرنل سنڌي ٻولي ڊسمبر 2021 ع جو ڊاڪٽر مانجهيءَ پاران ايڊيٽوريل

مولانا رومي جي مشھور ڪتاب رَوائح شرح _ لَوائح جامي جو غلام حسين مشتاق سچاروي پاران ڪيل سنڌي ترجمي ۽ تشريح جي ڪتاب تي ڊاڪٽر محمد علي  

مانجهي  جو لکيل مهاڳ

ڪتاب (سنڌ جا قديم سامونڊي بندر) جو يوٽيوب جي چينل پاران ڏنل مختصر تعارف

 ڪتاب (سنڌ جا قديم سامونڊي بندر) جو يوٽيوب چينل پاران ڏنل مختصر تعارف 

منصور ٿلھي جي ڪتاب ”ڪورين، ريونس، فٿارڪ، لپيون ۽ سنڌو لکتون“ جو مھاڳ، پاران: ڊاڪٽر محمد علي مانجهي

 منصور ٿلھي جي ڪتاب ”ڪورين، ريونس، فٿارڪ، لپيون ۽ سنڌو لکتون“ جو مھاڳ

پاران: ڊاڪٽر محمد علي مانجهي

ڏات سمنڊ آھي (احسان ھاليپوٽي جي شاعريءَ جو ڪتاب) مهاڳ: ڊاڪٽر محمد علي مانجهي (زمانن کان اڳتي وڃڻ ٿا چاهيون)

’ڏات سمنڊ آهي‘(احسان ھاليپوٽي جي شاعريءَ جو ڪتاب)

مهاڳ: ڊاڪٽر محمد علي مانجهي

زمانن کان اڳتي وڃڻ ٿا چاهيون

منهنجي سامهون ٺٽي جي شاعر دوست احسان هاليپوٽي جي شاعري جي ڪتاب ‘ڏات سمنڊ آهي‘ جو مسودو آهي، جيڪو ڪجھ ڏينهن اڳ ۾ پاڻ حميد مهراڻوي سان گڏ اچي ڏيئي ويو، جيئن آئون اُن تي مهاڳ لکي ڏيان. احسان اهڙو ماڻهو آهي، جهن کي آئون گهڻو مصروف هوندي به موٽائي نه سگهيس. مون کانئس مسودو وٺي رکيو، ڪجھ ورق پڙهي رکي ڇڏيم، اُن جو سبب اهو هو، جو اياز جي هڪ غزل جا هيٺيان بند منهنجي ذهن تي ائين ڇانيل رهيا، جو هر وقت ڄڻ گونجي رهيا هئا:

تون ناھ تہ هي چنگ چَڙو چنڊ نه ساءُ،

اي سير مُئي آءُ، هلي آءُ هلي آءُ!

سنڌ ۾ قديم کنڊرن جي کوٽائي (نوني گوپال مجمدار/عطا محمد ڀنڀرو) ڪتاب تي تبصرو: ڊاڪٽر محمد علي مانجهي

سنڌ ۾قديم کنڊرن جي کوٽائي

 (نوني گوپال مجمدار/عطا محمد ڀنڀرو) 

ڪتاب تي تبصرو: ڊاڪٽر محمد علي مانجهي

ھُونئن ته تحقيق جو ڪم ڏاڍو ڏکيو ھوندو آھي پر ادب جي دنيا ۾ ترجمي جو جن به ڏاڍو ڏکيو ۽ وڏي مھارت گھري ٿو. ترجمو ادبي دنيا ۾ ھڪ باقاعده فن ۽ ڏانءُ آھي جيڪو ھر ڪنھن جي وسَ جي ڳالھ ئي ناھي.

ڪھاڻي ۽ ناول وغيره جو به ترجمو ڏکيو ھوندو آھي پر تاريخي، تحقيقي ۽ سائنسي ڪتاب ترجمو ڪرڻ ڪي سولا نه ھوندا آھن. ترجمي جي دنيا ۾ محترم عطا محمد ڀنڀري جو نالو بنھ مٿاھين حيثيت رکندڙ آھي. ھن ڪيترائي اھڙا تحقيقي، تاريخي ۽ سنڌو لکت تي ڪتاب ترجمو ڪيا آھن جن اسان جي

سنڌي ٻولي ۽ لپيءَ جو علمي اڀياس (ڊاڪٽر محمد علي مانجهيءَ پاران ترتيب ڏنل سنڌي ٻولي ۽ لپيءَ بابت (ملڪ کان ٻاهر ڇپيل) مقالن ۽ مضمونن تي مشتمل ڪتاب)

سنڌي ٻولي ۽ لپيءَ جو علمي اڀياس

ڊاڪٽر محمد علي مانجهيءَ پاران ترتيب ڏنل سنڌي ٻولي ۽ لپيءَ بابت (ملڪ کان ٻاهر ڇپيل) مقالن ۽ مضمونن تي مشتمل ڪتاب تازو سنڌي ٻوليءَ جي بااختيار اداري پاران ڇپرايو ويو آهي. سنڌي ٻولي ۽ لپيءَ سان دلچسپي رکندڙن، خاص ڪري سنڌي ٻوليءَ جي لپيءَ بابت تحقيق ڪندڙن لاءِ هي هڪ اهم ڪتاب آهي جيڪو ضرور پڙهڻ گهرجي.

”ساڄن ملي تِن کي“ (منصور ٿلھي جي ڪتاب ”لاڙي لفظن جي موتين مالھا“ تي لکيل ڪجھ لفظ)

”ساڄن ملي تِن کي“ (منصور ٿلھي جي ڪتاب ”لاڙي لفظن جي موتين مالھا“ تي لکيل ڪجھ لفظ)

      پاران: ڊاڪٽر محمد علي مانجهي

سنڌ ۽ سنڌي ٻوليءَ سان عشق ڪندڙ منصور ٿلهو ڪافي وقت کان سنڌ جي لاڙ وارن پٽن، سو به خاص ڪري سنڌ جي سامونڊي علائقي تي تخليقي ۽ تحقيقي ڪم ڪري رهيو آهي. چوڏهن پندرهن سالن کان انهئَ پسمنظر ۾ سندس ڪهاڻيون، ناول ۽ ٻيا ليک ڇپجندا ۽ پڙهندڙن تائين پهچندا رهيا آهن. ”مٽي ۽ مهاڻا“، ۽ ”ريڙهي مياڻ“، سندس ناول آهن ۽ ايئن ”سوکي بندر ۽ سامونڊي سور“ خوبصورت سفرنامو آهي، پر سچ پچ ته اهي ٽيئي ڪتاب ڄڻ هن علائقي جي ماڻهن جي سماج ڪٿا آهن، دردن جا داستان آهن ۽ تاريخ آهن. منصور لڳاتار ڪڏهن لارين، ڪڏهن ٻيڙين ۾ ته ڪڏهن پيرين پنڌ ڪري، اُتي وڃي سامونڊي علائقن جي شهرن، ڳوٺن، وستين، واهڻن، کارين، ڍورين ۽ ڍورن جون ياترائون ڪري، پنهنجي ڪتابن لاءِ ماڻڪ موتي ميڙيا آهن.

سنڌو لکت جا اُھڃاڻ (منصور ٿلھي جي ڪتاب ”سنڌو ماٿرئَ جون لکت واريون نشانيون“ جو مھاڳ

سنڌو لکت جا اُھڃاڻ (منصور ٿلھي جي ڪتاب ”سنڌو ماٿرئَ جون لکت واريون نشانيون“ جو مھاڳ

      پاران: ڊاڪٽر محمد علي مانجهي

ڊاڪٽر فياض لطيف جي تحقيقي ڪتاب ”سائو ڪِي سُڄاڻ“ بابت ٻه اکر پاران: ڊاڪٽر محمد علي مانجھي

ڊاڪٽر فياض لطيف جي تحقيقي ڪتاب ”سائو ڪِي سُڄاڻ“ بابت ٻه اکر

پاران: ڊاڪٽر محمد علي مانجھي

اُبتو به لکيم، سُبتو به لکيم (ڪتاب؛ گيڙوءَ رَتا خواب) مهاڳ: ڊاڪٽر محمد علي مانجھي

(ڪتاب؛ گيڙوءَ رَتا خواب)   اُبتو به لکيم، سُبتو به لکيم 

“مهاڳ: ڊاڪٽر محمد علي ”مانجھي

 

    نوجوان شاعر واحد ’سوز‘ ملاح ڪجهه وقت اڳ` مون کي سندس شاعريءَ جي اڻ ڇپيل ڪتاب تي مھاڳ لکڻ لاءِ چيو. مون کيس ڪنھن ٻئي دوست کان مھاڳ لکرائڻ لاءِ گهڻو ئي چيو پر پاڻ نه مُڙيو. هڪ ڏينھن نيٺ اچي مسودو منھنجي حوالي ڪري ويو ۽ پوءِ مون به کڻي هائوڪار ڪئي. جنھن جو خاص سبب هيءُ آهي ته واحد ’سوز‘ ذاتي طور سٺي سڀاءُ رکندڙ ۽ محبتون ڏيندڙ ماڻهو آهي. واحد ’سوز‘ سنڌ ساڻيھه جو اهو لڳاتار شاعري ڪندڙ شاعر آهي، جيڪو پنھنجا چار مجموعا ڇپرائي چڪو آهي. 

احساسن جي ڦرهيءَ تي چٽيل چِٽَ (غلام حسين رنگريز جي ڪتاب ”ورق ورق زندگيءَ“ جو مهاڳ)

احساسن جي ڦرهيءَ تي چٽيل چِٽَ

(غلام حسين رنگريز جي ڪتاب ”ورق ورق زندگيءَ“ جو مهاڳ)

ڊاڪٽر محمد علي مانجهي

جهڙيءَ ريت هر انسان ٻئي انسان کان مختلف هوندو آهي، تهڙيءَ ريت ادبي کيتر ۾ سرجندڙ هر صنف جو پنهنجو جدا مزاج ۽ لکاريءَ جو جدا مقام آهي. مون جڏهن سائين غلام حسين رنگريز جو ڪتاب ”ورق ورق زندگي“ پڙهيو ته نثر جي ميدان ۾ ان جي انفراديت جو ان ڪري به قائل ٿيس ته ڪتاب جو موضوع  اندازِ بيان نهايت ئي انوکو ۽ روح کي ڇهندڙ محسوس ٿيو. سندس ذاتي نوٽ بڪ جا ورق، جن لاءِ سائينءَ پاڻ لکيو آهي ته ”اُهي ڳالهائين ٿا“، سي واقعي ڳالهائي رهيا آهن، بلڪل هن فارسيءَ پهاڪي وانگر، ”جيڪڏهن اوهان جو جياپي ۾ چاهه آهي ته پوءِ اوهان کي جهان ئي جيئرو لڳندو.“

خادم حسين ابڙو جي شاعري جي مجموعي ”جَالِڻُ جِهانگِين سَاڻُ“ جو مهاڳ (حوصلي ۽ اُميد جو شاعر)

حوصلي ۽ اُميد جو شاعر

(خادم حسين ابڙو جي شاعري جي مجموعي  ”جَالِڻُ جِهانگِين سَاڻُ“ جو مهاڳ)

ڊاڪٽر محمد علي مانجھي

ڏاها چون ٿا ته ”شاعري جي رمزيت کي تمام گهڻو جامع ۽ همه گير هئڻ کپي، ڇو ته عظيم المرتب ۽ جليل القدر شاعريءَ ۾ ائين ئي ٿيندو آهي.“  منهنجي خيال ۾ ”جامعيت“ ۽ ”همه گيري“ ئي ڪنهن شاعريءَ جي سگهه آهي. ڪنهن به شاعريءَ ۾ موضوع جو وسيع هئڻ، زندگيءَ جي هر پهلوءَ تي نظر ڌرڻ، محبت، ميلاپ، عشق، وڇوڙو، موت، تباهيءَ جي احساس جي ڪيفيت وغيره شاعريءَ کي سگهه بخشيندڙ جذبا، احساس ۽ ڪيفيتون آهن. فرد کان ويندي سماج ۽ قوم سان گهرو لڳاءُ، خلوص ۽ عشق ئي تخليق جي سلن لاءِ سانوڻي مند آڻيندا آهن. اها ئي خوبصورت شاعريءَ جي سڃاڻپ آهي ته ان ۾ زندگيءَ جا سمورا رنگ موجود هجن.

محبت مايائون ”اسدي“ جي ڪتاب ”انمول احساس“ تي ڪجھ جملا

محبت مايائون

”اسدي“ جي ڪتاب ”انمول احساس“  تي ڪجھ جملا

ڊاڪٽر محمد علي مانجھي

سنڌ ساڻيهه ٺٽي ننگر جي جنگشاهيءَ ڄائو محترم سائين پير غلام رسول شاهه جيلاني ”اسدي“ گڻائتو انسان آهي. خوش اخلاقي ۽ ملڻ جو مٺو انداز ته ڪو وٽانئس سکي. دوستن جو دوست، ڪڙو ۽ ڪوسو ڪنهن سان گھٽ ٿيندو. هو ذات جو ته برابر پير آهي پر سَڀاءُ جو به پير آهي. تڏهن ئي ته پاڻ به سندس لفظن ۾: ”محبت مايائون، عمر ڀر لئي ميڙيم.“ ڏٺو وڃي ته اڄڪلهه دنيا جي ماڻهن ۾ محبتون ماڳهين گھٽجي ويون آهن، ماڻهن جي دلين ۽ چهرن تي رڳو نفرتون ئي نفرتون نظر اينديون. وستين، واهڻن ۽ ويڙهن تي وحشتون راڄ ڪري رهيون آهن، ماڻهن جي گھڻائي انسان ۽ انساني سماج کي آزارڻ لاءِ وَر کڻيو بيٺي آهي، انهيءَ ماحول ۾ ڪو ڪنهن سان سچائيءَ سان ڪي مٺا ٻه ٻول ٻولي ته به وڏي ڳالهه آهي.

پير غلام رسول ”اسدي“ کي علم ۽ ادب سان گھڻي وقت کان لڳاءُ رهيو آهي.

ڪتاب: ڊاڪٽر بلوچ جا مقالا، سهڙيندڙ: ڊاڪٽر محمد علي مانجھي

ڪتاب: ڊاڪٽر بلوچ جا مقالا

سهڙيندڙ: ڊاڪٽر محمد علي مانجھي

ڪتاب: ننگر ٺٽو، هڪ مطالعو، (مرتب ۽ مهاڳ: ڊاڪٽر محمد علي مانجھي)

ڪتاب: ننگر ٺٽو، هڪ مطالعو

مرتب ۽ مهاڳ: ڊاڪٽر محمد علي مانجھي

ساڄن ملي تن کي، (ڪتاب: لاڙي لفظن جي موتين مالها تي لکيل)، ليکڪ: منصور ٿلهو، مهاڳ: ڊاڪٽر محمد علي مانجھي

ساڄن ملي تن کي

(ڪتاب: لاڙي لفظن جي موتين مالها تي لکيل)

ڊاڪٽر محمد علي مانجهي

سنڌ ۽ سنڌي ٻوليءَ سان عشق ڪندڙ منصور ٿلهو ڪافي وقت کان سنڌ جي لاڙ وارن پٽن، سو به خاص ڪري سنڌ جي سامونڊي علائقي تي تخليقي ۽ تحقيقي ڪم ڪري رهيو آهي. چوڏهن پندرهن سالن کان انهئَ پسمنظر ۾ سندس ڪهاڻيون، ناول ۽ ٻيا ليک ڇپجندا ۽ پڙهندڙن تائين پهچندا رهيا آهن. ”مٽي ۽ مهاڻا“، ۽ ”ريڙهي مياڻ“، سندس ناول آهن ۽ ايئن ”سوکي بندر  ۽ سامونڊي سور“ خوبصورت سفرنامو آهي، پر سچ پچ ته اهي ٽيئي ڪتاب ڄڻ هن علائقي جي ماڻهن جي سماج ڪٿا آهن، دردن جا داستان آهن ۽ تاريخ آهن. منصور لڳاتار ڪڏهن لارين، ڪڏهن ٻيڙين ۾ ته ڪڏهن پيرين پنڌ ڪري، اُتي وڃي سامونڊي علائقن جي شهرن، ڳوٺن، وستين، واهڻن، کارين، ڍورين ۽ ڍورن جون ياترائون ڪري، پنهنجي ڪتابن لاءِ ماڻڪ موتي ميڙيا آهن.

رسول بخش درس ۽ سنڌ هيرن کاڻ

رسول بخش درس ۽ سنڌ هيرن کاڻ

ڊاڪٽر محمد علي مانجھي

سنڌ ساڻيهه هونئن ته سارو سونهن ۽ سُرهاڻ آهي. لاڙ هجي، وچولو هجي يا سرو هجي، اکيون ته هڪجهڙيون ئي آهن. پر سٻاجهي سنڌ جو جهڙيءَ ريت مور جي کنڀن جهڙو سهڻو ٿر وارو علائقو آهي ته ائين ئي وري هرڻ جي اکين جهڙي جهلڪ ڏيندڙ ڪوهستان وارو علائقو حسين آهي. جيئن هُتي مارُئي جي وطن ۽ ويڙهيچن سان محبت جو اعلي مثال آهي تيئن هتي وري سسئي جي بي مثال جُستجو ۽ سورهيائي جي صدائن جي گونج گونجي ٿي.