ڪنهن ڪيترو نه سچ چيو آهي ته: ”جيڪڏهن ڪنهن قوم جو مهذپڻو ڏسڻو آهي ته انهيءَ قوم جي شاعري پڙهي وڃي.“اهڙي ئي ڪنهن ڏاهي هينئن به چيو آهي ته: ”جيئن ڪو ٻار مٽيءَ مان گهرڙا ٺاهيندو آهي ته شاعر لفظن مان احساسن جا گل اُڀاري انهن مان تازا هار ٺاهي ٿو جيڪي هو انسانذات کي آڇي ٿو.“
ڊاڪٽر محمد علي مانجھي
جن اديبن ۽ ليکڪن سنڌي ٻوليءَ ۾ جديد سنڌي ادب جو بنياد وڌو، انهن ۾ غلام ربانيءَ جو نالو نمايان آهي. سائين ابراهيم جويو ۽ شيخ اياز جو ساٿي ناليوارو اديب ۽ محقق غلام رباني آگرو سنڌ جي انهن اديبن ۾ شمار ٿئي ٿو، جن جديد سنڌي ادب، خاص ڪري جديد سنڌي ڪهاڻيءَ جي شروعات ڪئي. ورهاڱي واري دور کان وٺي ڄمار جي آخري دور تائين يعني 2010ع تائين هو لڳاتار لکندو رهيو. منهنجي خيال ۾ اهڙا اديب اسان وٽ گهٽ آهن، جن لڳاتار ايترو لکيو ۽ وري سو به معياري لکيو. ڪهاڻيءَ کان سواءِ تحقيق ۾ به سندس نالو وڏو آهي، هن جنهن به موضوع تي قلم کنيو. اُن سان واهه جو نڀايو. پوءِ اهو سنڌ جي قلندر شهباز تي هجي، روضي ڌڻي تي هجي، مخدوم معين ٺٽويءَ تي هجي يا ڪنهن ٻئي موضوع تي. مون هڪ ڀيري 2009ع ۾ قلندر جي ميلي جي موقعي تي ثقافت کاتي پاران ٿيندڙ ادبي ڪانفرنس جي دعوت جو خط ڪارڊ موڪلڻ کان پوءِ ساڻس فون رستي ڳالهايو ۽ ميلي ۾ ٿيندڙ ادبي ڪانفرنس ۾ شرڪت جي دعوت ڏني. پاڻ وراڻيائين ته: ”کيس ڪارڊ ملي چڪو آهي، پر سندس طبيعت خراب هئڻ ڪري، هو اچي نٿو سگهي.“
ڊاڪٽر محمد علي ”مانجھي“
سڀ ڪجھ تنهنجي نانءُ!
منهنجو سڀ ڪجھ تنهنجي نانءُ!
منهنجي جيون جو هر پل تنهنجي نانءُ!
منهنجي جيڪا گذري، سا ڪيئن گذري،
منهنجا سارا غم، دک، درد، اداسيون،
تڙپائيندڙ تنهائيون،
منهنجون ساريون رولاڪيون،
لوڪ - ڌڪارون،
طعنا ۽ تنڪا،
وِک وِک تي وڍَ هزارين،
رتو رت سموريون راهون،
زخمي زخمي منهنجون آهُون،
۽ دل
منهنجي داهون داهون،
پَل پَل جي پيڙا ۽ گھاؤَ گھڻيرا،
منهنجون ساريون محروميون،
۽ جڳ
جون تلخيون ۽ تذليلون،
منهنجي ماضئَ کي ڏي ڇڏي!!
منهنجو اڄ، سڀاڻي تنهنجي نانءُ!
سماڻي جواڻي تنهنجي نانءُ!
بهارون به زخمي، اُڏارون به
زخمي! (غزل)
‘مانجھي’شاعري:
هي زمين آسمان جا لِيڪا! (غزل)
